سرزمین ایران در حال از دست دادن جنگل های خود است. به جز خشکسالی و عواملی مانند آتش سوزی، خانه سازی در مناطق جنگلی در کنار تجارت قانونی و غیر قانونی چوب در حال محو تدریجی جنگل های ایران هستند.

به گزارش سایت خبری محیط زیست ایران (IENA)،مساحت جنگل های ایران در حال حاضر به حدود 10 میلیون هکتار رسیده است. برآورد کریم ساعی، پایه گذار جنگل داری علمی در ایران، نشان می‌دهد که در سال 1320، تنها در شما ایران نزدیک به 43 میلیون هکتار جنگل وجود خواهد داشت.
پیش از دهه 1340 و اجبار مالکان به فروش زمین ها، جنگل در اختیار مالکان بود و بهره برداری از جنگل به شیوه های سنتی انجام می‌شد. قطع درختان برای تولید زغال و ساخت خانه انجام می‌شد و کاهش سالیانه مساحت جنگل ها ناچیز بود.

به گفته قاسم دهیاری، پژوهشگر محیط زیست، بعد از دولتی شدن مدیریت منابع طبیعی از دهه چهل و بر پا شدن کارخانه های چوب و کاغذ در استان های شمالی، کاهش مساحت مناطق جنگلی سرعت بسیار بالایی پیدا کرد.

عدم تناسب ساخت کارخانه های کاغذسازی در شمال با توان رویش جنگل ها

وی اعتقاد دارد: کارخانه های کاغذسازی در شمال ایران با توان رویش جنگل های شمال متناسب نبود و چنین صنایعی بایستی در خوزستان که نیشکر دارد، ساخته می‌شد. همچنین در دهه 1360 برداشت چوب از جنگل های هیرکانی به حدود دو میلیون متر مکعب در سال رسید که فشار زیادی به این جنگل ها وارد کرد.

مطابق آمار سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) مساحت جنگل های ایران در فاصله سال های 1990 تا 2010 میلادی ثابت مانده است که نشان می‌دهد به اندازه تخریب، جنگل کاری شده است. اما صد ها سال طول می‌کشد تا بافتی مشابه جنگل از درختان تازه کاشته شده به وجود بیاید.

قتل برای قاچاق چوب

در کنار نابودی دولتی جنگل ها قاچاقچی های چوب نیز با اره های خود به جان جنگلها افتاده اند. این گروه های خطرناک که پرونده قتل جنگل بان هم در کارنامه خود دارند، حاضر به دست برداشتن از تجارت پرسود خود نیستند. در سه دهه اخیر بیش از ده مورد قتل جنگلبان گزارش شده است. مهمترین آنها سال 84 اتفاق افتاد و ناصر پیروی رئیس اداره منابع طبیعی ماسال، بدلیل مقاومت در برابر اشغال 5 هکتار از جنگل‌های ماسال، به نحو فجیعی سر بریده شد.

رقیه نجاتی فعال محیط زیست در باره وضعیت جنگل های شمال می‌گوید:آنچه حفظ مساحت فعلی جنگل های شمال را تهدید می‌کند تبدیل زمین های کشاورزی به مسکونی و از آن طرف فشار به اراضی جنگلی و مرتعی و تصرف آن ها است، یعنی جبران کمبود زمین های کشاورزی با دست اندازی به زمین های جنگلی.

رشد ویلاسازی در دهه اخیر باعث تبدیل جنگل های بکر به پارک های گردشگری شده است. در کنار خانه سازی ها ، جاده سازی و خطوط لوله نیز از تهدید های جنگل هستند. یکی از مناطق منطقه موسوم به جنگل ابر در شاهرود است.

خطرات تاسیسات انسانی برای جنگل ابر

شیوه ای که در آن زمان برای انتقال لوله و دکلهای مخابراتی انتخاب شد متاسفانه امروز جز تخریب برای جنگل ابر چیزی در بر ندارد، تخریبی که نمونه آنرا در جنگل اولنگ به صورت وسیعی می‌توان دید که قسمت های بزرگی از آن امروز به بیابان تبدیل شده است.

مدیر عامل سازمان مردم نهاد شاهوار زیست شهرستان شاهرود نیز درباره این تهدیدات ضمن تاکید بر اینکه قطعا وجود دکل و لوله نفتی موجب خسارات فراوانی به جنگل می‌شود می‌گوید: متاسفانه وجود این دکل ها چرخه طبیعی جنگل را بر هم زده است و از حشرات تا پرندگان و از درختان تا حیوانات همه تحت تاثیر قرار می‌گیرند.

همچنین این مهم در کوچ پرندگان تاثیر سوء می‌گذارد چراکه پرندگان از طریق امواج مغناطیس خدادادی مسیر خود را انتخاب می‌کنند. البته نبود حشرات در عین حال به معنای نبود غذا برای پرندگان است پس پرندگان دلیلی برای ماندن نمی‌یابند به همین شکل در نهایت اشجار تخریب می‌شوند.

موضوع احداث جاده علی آباد کتول به شاهرود، مبحثی جدید نیست و در سال های اخیر در مورد آن بسیار صحبت شده است. دراین باره نیز دیدگاه های متفاوتی وجود دارد، برخی جاده را مانعی بزرگ برای چرخه طبیعی جنگل و حیات آن می‌دانند اما برخی از آن به عنوان عامل توسعه یاد می‌کنند.

احداث جاده ابر مساوی با نابودی جنگل است

مدیر عامل سازمان مردم نهاد شاهوار زیست، در اظهار نظری متفاوت با تاکید بر اینکه احداث جاده، جنگل ابر را نابود خواهد کرد می‌گوید: با نابودی جنگل، قطعا باید شاهد هدر رفت آب های زیرزمینی باشیم.

آقایان درباره مضرات تخریب منابع آبی تاکید دارد: تخریب سفره های آب زیرزمینی موجب نفوذ شورابه های کویری به مناطق شمالی و شهری می‌شود و در نهایت چیزی جز کویر برای ما باقی نمی‌ماند. امروزه اگر هوای خوبی در شاهرود داریم قطعا به واسطه بودن جنگل است.باید دانست که ما به اکسیژن نیازمندیم و اکنون به جایی رسیده ایم که مصرف اکسیژن آنقدر بالاست که مسلما نسلهای آینده با مشکلات جدی روبرو می‌شوند.

یکی دیگر از کارشناسان محیط زیست، ساخت جاده را تیر خلاصی بر پیکره جنگل ابر می‌داند و می‌گوید: برخی به دنبال منافع شخصی در احداث این مسیر هستند و متاسفانه در این راه به حرفهایی نادرستی متوسل می‌شوند که وجود جاده از زمان جنگ جهانی دوم یکی از آنهاست.

امیرحسین ولیان، با اشاره به تخریب جنگل ابر در صورت احداث جاده تاکید دارد: قطعا با احداث جاده از میان جنگل ابر، این منبع طبیعی خدادادی به نابودی کشیده می‌شود.وی می‌افزاید: به اندازه کافی در سال های اخیر به جنگل ابر آسیب رسیده است و متاسفانه بسیاری از مناطق این جنگل خالی از زایش هستند اما هنوز افرادی هستند که دست از سر این نگین طبیعت شاهرود بر نمی‌دارند.