غارها نقش بسزایی در تامین منابع آبهای زیر زمینی دارند، با مطالعه غارها میتوانیم سطح منابع آبهای زیر زمینی را بسنجیم.
غارها نقش بسزایی در تامین منابع آبهای زیر زمینی دارند، با مطالعه غارها میتوانیم سطح منابع آبهای زیر زمینی را بسنجیم و اینکه در چه وضعیتی قرار دارند و در آینده به چه صورت خواهند بود، همچنین میتوان فهمید که در آینده چه مناطقی احتمال بیشتری برای خشکسالی خواهند داشت، در واقع غارها شاهرگ اصلی آبرسانی زمین هستند پس مراقبشان باشیم.
به گزارش سایت خبری محیط زیست ایران (IENA) به نقل از ایرنا، انسانهای اولیه برای در امان ماندن از خطرات طبیعی مانند سیل، حمله حیوانات، گرما و سرما غارها را برای زندگی خود انتخاب کرده بودند، در واقع غار نخستین سر پناه انسان بودند و اکنون این حفرههای سنگی روایتگر زندگی نیاکان ما هستند.
به مرور زمان و تکامل یافتن انسان، بشر به شهرنشینی روی آورد و با توسعه این تفکر غارها ترک و به فراموشی سپرده شدند؛ اما مطالعات نشان میدهد که این حفرههای تاریک بر اکوسیستم طبیعت و حتی زندگی انسانها تاثیر زیادی دارد که یکی از آنها تامین منابع آبی زیر زمینی است.
کارشناسان معتقدند اگر زمین را به یک موجود زنده تشبیه کنیم غارها شاهرگهای اصلی آن هستند که کار خونرسانی را انجام می دهند که در واقع همان آبرسانی به سفرههای زیر زمینی است، از این لحاظ وقتی غارها پاکیزه باشند و آلودگی داخل آنها نباشد عمده آبی که از طریق غارها وارد منابع آبی زیر زمینی میشود نیز پاکیزه خواهد بود، بنابراین اگر از این حفرههای تاریک و سنگی درست محافظت کنیم آینده بهتری از لحاظ منابع آب آشامیدنی در انتظار ما خواهد بود.
با توجه به اینکه گفته می شود جنگ آینده بر سر آب خواهد بود و با توجه به وضعیت منابع آبی کشور ، حفاظت از غارها میتواند به ما برای برونرفت از چالش کمآبی کمک کند، پس پاکیزه نگه داشتن آن امری الزامی و حیاتی است.
چند سالی است که تب طبیعتگردی و غارنوردی کشور را فرا گرفته است، البته حرف بر روی اصل ماجرا نیست بلکه مساله اصلی در این میان به جا گذاشتن ردپایی است که در طبیعت میماند، به عنوان مثال باتری یکی از ابزار اصلی غارنوردان است چون با آن نور مورد نیاز خود را به وسیله چراغ قوه تامین میکنند بنابراین وقتی شارژ آنها تمام میشود باتری را در همان غار رها و باتری جدیدی را جایگزین میکنند که این خود یکی از تهدیدات سلامت غار است؛ مطالعات نشان میدهد یک باتری میتواند هزار لیتر آب را آلوده کند و به جا گذاشتن آن در غار تهدیدی برای منابع آبهای زیرزمینی است.
بر این اساس و با توجه به اهمیت موضوع حفاظت از غارها انجمن غار و غارشناسی ایرانیان ۱۰ سال پیش دوم مهر را روز « غار پاک» نامگذاری کرد و از آن روز به بعد در این روز چند غار در سراسر کشور به صورت نمادین پاکسازی میشود.
با توجه به اهمیت موضوع رضا اقتدار مدیرکل زیستگاهها و امور مناطق سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه یکی از تهدیدهای مهم برای این زیستگاههای ارزشمند، فعالیتهای معدنی در محدوده غارها است، گفت: در صدد هستیم با تعامل وزارت صنعت، معدن و تجارت، نسبت به رفع تعارضات موجود و عدم صدور مجوز فعالیتهای معدنی در حریم غارهای حساس اقدام کنیم.
همچنین راشین گوهرشاهی دبیر کارگروه غارشناسی کشور با اشاره به اهمیت غارها از لحاظ زیستگاهی، زمینشناسی، منابع آب، گردشگری و ورزشی گفت: روز غار پاک بهانهای برای توجه به این موضوع است که غارها به عنوان زیستگاه منحصر به فرد گونههایی چون خفاش، نیازمند حفاظت هستند، بهرهبرداری پایدار از غارها مستلزم شناخت و مطالعه ارزشهای آنها است.
مدیر عامل انجمن غار و غارشناسی ایرانیان روز سهشنبه گفت: برنامه حفاظتی جامعی در کشور برای غارها نداریم اما انجمن به واسطه نمایندگیهای استانی خود و ارتباطی که با ادارات محیط زیست استانها دارد، یک سری راهکارها و راهنماییهای مناسب را با هدف حفاظت از غارها انجام میدهد تا آسیب کمتری به این اکوسیستم ارزشمند وارد شود.
احتشام مصدق با اشاره به اینکه آمارها در خصوص تعداد غارها در کشور متفاوت است، افزود: گفته می شود دو هزار و ۲۰۰ تا دو هزار و ۵۰۰ غار در کشور وجود دارد اما هنوز آمار مستندی موجود نیست و متاسفانه فهرست جامعی از تعداد غارها در کشور تهیه نشده است.
وی اظهار داشت: ضخیمترین لایه آهکی جهان در ایران وجود دارد که از قسمت انتهای زاگرس در محدوده کرمانشاه به سمت عراق و ترکیه ادامه مییابد. غارهای بزرگ نیز معمولا در این مناطق آهکی شکل میگیرند، اکنون عمیقترین غارهای ایران «جورجار» و «قلا» در استان کرمانشاه واقع شدهاند. قلا در گویش محلی به معنای کلاغ است و این غار دومین چاه غار عمیق جهان است که توسط اعضای انجمن غارشناسی ایرانیان اکتشاف شد و جورجار با عمق هزار و ۳۰۰ متر در ردهبندی جهانی عنوان عمیقترین غار ایران قرار دارد.
مصدق درباره اهمیت غارها در اکوسیستم گفت: اگر زمین را به یک موجود زنده تشبیه کنیم غارها به مانند شاهرگهای اصلی آن هستند که در واقع عمل خونرسانی را برای آن موجود انجام میدهند، غارها نیز سریعترین سیستم آبرسانی به سفرههای آب زیر زمینی را انجام میدهند و عمده آبهایی که وارد منابع آب زیر زمینی میشود از طریق غارها صورت میگیرد، بنابراین وقتی غارها پاکیزه باشند و آلودگی داخل آنها نباشد، سفرههای آب زیر زمینی ما نیز پاکیزه خواهند ماند که با توجه به وضعیت منابع آبی کشور، حفاظت از غارها میتواند به برونرفت از چالش کمآبی کمک کند.
وی افزود: غارها سریعترین و کمهزینهترین راه برای دسترسی ما به اعماق زمین هستند که میتوانند برای اندازهگیری میزان منابع آبهای زیرزمینی بسیار به ما کمک کنند و در واقع با مطالعه غارها میتوانیم سطح منابع آبهای زیر زمینی را بسنجیم و اینکه در چه وضعیتی قرار دارند و در آینده به چه صورت خواهند بود، با مطالعه روی غارها میتوان فهمید که در آینده چه مناطقی احتمال بیشتری برای خشکسالی خواهند داشت، همچنین با مطالعه غارها میتوان به وضعیت و نوع آب و هوایی که در آینده خواهیم داشت دست یابیم.
مدیر عامل انجمن غار و غارشناسی درباره عوامل تهدید غارها گفت: مهمترین عوامل تهدید غارها انسان ها هستند، در واقع بازدیدهای بدون آگاهی از غارها میتواند اصلیترین عامل تخریب آنها باشد چون بیشتر غارها مانند غار «پراو» در استان کرمانشاه ۴۰ میلیون سال یا غارهای دیگر تا ۸۰ میلیون سال قدمت دارند، قبل از اینکه انسان بر روی زمین زندگی کند این غارها وجود داشتند و چرخه و اکوسیستم آنها بدون هیچ مشکلی در حال کار بود اما اکنون انسانها هستند که با توریستی کردن بدون آگاهی و دست بردن در ساختار غارها موجبات تخریب آنها را فراهم کردهاند.
وی ادامه داد: متاسفانه در کشور ما با دیدگاه و هدف درآمدزایی و اشتغالزایی به غارها نگاه میکنند از این رو برای جذب گردشگر بیشتر بدون آگاهی،به تغییر در ساختار ورودی دهانه و سادهسازی مسیرهای داخل غار اقدام میکنند که متاسفانه این بینش غلط جا افتاده و باعث آسیب دیدن غارهای زیادی در کشور شده و با این کار چرخه طبیعی غارها مختل میشود و این مساله باعث میشود تا در آینده اکوسیستم غار دچار مشکلات بیشتری شود.
مصدق گفت: چند سالی است که طبیعتگردی در کشور رواج زیادی یافته است و این مساله باعث شده که رفت و آمد به غارها نیز افزایش یابد؛ این روند بر روی زندگی جانورانی که در غارها زندگی میکنند بهویژه خفاش ها تاثیر میگذارد و زندگی آنها را تهدید میکند.
وی افزود: این روند علاوه بر اینکه زندگی خفاشها را تهدید میکند، باعث افزایش آفات در مزارع و باغات میشود، هر خفاش روزانه تا سه هزار حشره شکار میکند اما زمانی که خفاشها از بین بروند قطعا جمعیت حشرات افزایش مییابد و به آفت تبدیل میشوند و کشاورزان و باغداران را دچار مشکلاتی میکنند که این نیز باعث استفاده کردن بیشتر سموم آفتکش توسط این افراد در طبیعت میشود و در انتها این مساله موجب آلوده شدن کل اکوسیستم خواهد شد.
وی درباره رها کردن زباله در غارها گفت: غارها تقریبا یک سیکل بسته هستند و پدیدههایی مانند باران، باد، نور خورشید، سرما و گرما که در طبیعت موجب تجزیه زبالهها میشوند در غارها وجود ندارند اگر پسماندی در طبیعت مثلا ۲۰ روزه تجزیه شود همین فرایند در غار شاید تا ۲۰۰ روز زمان ببرد چون نور و تغییر دمایی زیادی در غار وجود ندارد، مانند این است که مواد در یخچال و در یک دمای ثابت سردخانهای نگهداری میشود بنابراین زبالهها و پسماندها در غارها هیچ وقت به طور کامل تجزیه نمیشوند.
مصدق افزود: مثلا پوست میوه در طبیعت، زباله محسوب نمیشود چون خیلی سریع تجزیه و تبدیل به گیاه خاک میشود و برای طبیعت نیز مفید است اما در غار همین فرایند تجزیه یک پوست میوه خیلی طولانی و باعث میشود یک سری باکتریهایی که در طبیعت وجود ندارد ایجاد شده و فضای غار را آلوده کنند و به مرور با ورود به سیستم آبی و سفرههای آب زیر زمینی، آبها را آلوده کنند.
وی اظهارداشت: باتریهای یک بار مصرف نیز یک معضل دیگر در روند آلوده کردن منابع آبی هستند، باتریهایی که غارنوردان و گردشگران ناآگاه بعد از استفاده در غار رها میکنند، میتواند مشکلات بسیاری را به وجود بیاورد، یک باتری میتواند یک هزار لیتر آب را سمی و آلوده کند. از آنجا که در غار مصرف باتری برای تامین منابع نوری است و بعد از استفاده جا گذاشتن باتریها در غار میتواند سهم زیادی در آلوده کردن آبهای زیر زمینی داشته باشد از این رو خواهشمندیم گردشگران با راهنمایی و همراهی افرادی که آگاهی کامل از چگونگی ورود به غارها دارند وارد غارها شوند.
انتهای پیام