رئیس اداره محیط زیست بجستان از تهدیدات خشکسالی بر تنوع زیستی منطقه خبر داد و گفت: کاهش بارندگی‌ها و به دنبال آن کاهش شدید منابع آبی و کمبود علوفه در مراتع، تنوع زیستی را با چالش‌هایی مواجه کرده‌است.

به گزارش سایت خبری محیط زیست ایران (IENA) به نقل از ایسنا، روز ۲۲ مه هر سال به عنوان روز جهانی تنوع زیستی نام‌گذاری شده است؛ تنوع زیستی برای انسان بسیار مهم است زیرا تنوع گونه‌های جانوری و گیاهی به معنی پایدار بودن محیط زیست در جهت تعادل طبیعت است.

یکی از مهمترین معضلات و چالش‌های محیط‌زیستی که در حال حاضر کشور و به خصوص مناطق مختلف خراسان رضوی با آن روبه‌رو است معضل خشکسالی‌های پی در پی و از جمله خشکسالی‌هایی است که در سال جاری با آن مواجه هستیم. شهرستان بجستان در جنوب استان خراسان رضوی نیز از جمله مناطقی است که سال جاری با خشکسالی شدیدی دست و پنجه نرم می‌کند.

قطعا این خشکسالی اثرات سوء بسیاری بر جنبه‌های مختلف زیست محیطی دارد و یکی از اثراتش تاثیرات جبران‌ناپذیر این بحران بر تنوع زیستی است.

رئیس اداره حفاظت محیط زیست بجستان  عنوان کرد: تنوع زیستی یعنی تنوع ژن‌ها، تنوع گونه‌ها، تنوع اکوسیستم‌ها و تنوع تمام مخلوقاتی که خداوند با نظم ذاتی خودش آفریده است.

مجتبی رضانژاد اظهار کرد: متاسفانه سال جاری خشکسالی بی‌سابقه‌ای بسیاری از بخش‌های شهرستان بجستان را فرا گرفته است و این خشکسالی مطمئنا تأثیرات سوء زیادی بر حوزه تنوع زیستی منطقه خواهد داشت.

وی با اشاره به شعار روز تنوع زیستی سال جاری که عبارت است از "ما نیز بخشی از راه‌حل حفظ تنوع زیستی هستیم" گفت: شعار یاد شده به نقش و رسالت بشری برای حفظ محیط‌زیست و تنوع زیستی آسیب‌پذیر و آسیب‌دیده کره‌ زمین اشاره دارد و مسئولیت فردی و اجتماعی ما انسان‌ها در قبال محیط‌زیست را متذکر می‌شود.

وی در همین راستا گفت: یکی از مهمترین عوامل تغییرات اقلیمی شدیدی که طی دهه‌های اخیر رخ داده‌ است خود انسان‌ها هستند و وقوع خشکسالی‌های شدید اخیر و یا وقوع سیلاب‌های مخرب، بی توجهی ما انسان‌ها به محیط‌زیست است و از جمله این اقدامات مخرب نیز اجرای برنامه‌های توسعه‌ای بدون توجه به محیط‌زیست بوده و قطعا با اصلاح این رفتارها و احساس مسئولیت بیشتر در قبال محیط‌زیست بسیاری از معضلات حل خواهند شد.

رئیس اداره حفاظت محیط‌زیست بجستان با اشاره به مهمترین تهدیداتی که خشکسالی برای تنوع زیستی به همراه دارد بیان کرد: با وقوع خشکسالی و کمبود منابع آبی و به دنبال آن کمبود علوفه برای تغذیه حیات وحش، زیستگاه گونه‌های حیات وحش کوچکتر و محدودتر شده؛ چراکه حیات وحش برای بقاء خود، بیشتر بر مناطقی که منابع آب در دسترس دارد تمرکز کرده و سایر مناطق خالی از حیات وحش می‌شود.

وی افزود: کاهش بارندگی‌ها باعث کاهش علوفه مراتع شده و باعث می‌شود غذای کمتری در اختیار پستانداران، پرندگان و سایر گونه‌های حیات‌ وحش قرار گیرد و به دنبال آن، رقابت برای غذا بیشتر شده و در کل در این سال‌های خشکسالی حیات‌ وحش با ضعف جسمی و بدنی مواجه می‌شود.

رضانژاد ادامه داد: درست است که این فضای رقابتی باعث می‌شود که گونه‌های مقاوم‌تر و ژن‌های بهتری در آینده داشته باشیم ولی این امر باعث از بین رفتن بسیاری از گونه‌ها نیز می‌شود زیرا این ضعف قوای جسمی بر تولید مثل گونه‌ها تأثیر گذاشته و گونه‌هایی که نمی‌توانند این شرایط بحرانی را تحمل کنند از بین می‌روند.

وی خاطرنشان کرد: خشکسالی همچنین باعث مهاجرت گونه‌ها شده و گونه‌هایی که حساسیت بیشتری نسبت به خشکسالی دارند از زیستگاه خود به سایر مناطق مهاجرت کرده و یا به کلی از بین می‌روند که این امر منجر به این می‌شود که جمعیت گونه‌های موجود در زیستگاه خیلی یکنواخت و شبیه هم شده و تنوع زیستی به مخاطره می‌افتد.

این کارشناس محیط زیست تهدید از جانب عوامل انسانی را از جمله مخاطرات دیگری دانست که تنوع گونه‌های حیات وحش در سال‌های خشکسالی با آن روبه‌رو است و توضیح داد: خشکسالی باعث می‌شود که بسیاری از گونه‌های حیات‌ وحش، در جستجوی آب و غذا به حاشیه روستاها بیایند و از قنات‌ها و منابع آبی که برای کشاورزی است، استفاده کنند و همین خروج حیات‌وحش از مناطق امن و حفاظت‌ شده و آمدن آن‌ها به کنار آبادی‌ها، روستاها و حتی شهرها باعث می‌شود که در معرض خطر بیشتری قرار بگیرند؛ چراکه ممکن است افراد سودجو در نزدیک این منابع آبی تله‌گذاری کرده و اقدام به شکار حیوانات کنند؛ از طرفی با توجه به این که حضور حیات وحش در روستاها خسارات زیادی را به کشاورزان وارد می‌کند، حتی کشاورزانی هم که قصد شکار حیوان را ندارند مطمئنا برای فراری‌ دادن این حیوانات و جلوگیری از ورود آن‌ها به مزارع، اقدامات بازدارنده‌ای انجام می‌دهد که این اقدامات بازدارنده نیز مخاطراتی برای حیات به دنبال خواهد داشت.

وی همچنین به یکی دیگر از تهدیدات انسان‌ها برای حیات وحش اشاره کرد و افزود: بعضی از کشاورزان برای گذر از شرایط سخت خشکسالی، ممکن است از منابع آبی که به طور طبیعی در اختیار حیات‌ وحش بوده استفاده کنند و این منابع آبی که اندک آبی دارند توسط کشاورزان تصرف شده و با لوله‌گذاری به حاشیه روستاها آورده شود که این امر باعث می‌شود که حیات‌ وحش با کمبود آب بیشتری مواجه شده و به حاشیه روستاها بیایند و از جانب انسان‌ها آسیب ببینند.

رضانژاد همچنین به اثرات سوء خشکسالی بر تنوع گونه‌های گیاهی اشاره کرد و در این زمینه گفت: خشکسالی بر کیفیت و کمیت آب‌های زیرزمینی تأثیر گذاشته و منجر به شوری بیشتر آب‌ها می‌شود و این شوری آب نیز، بر نوع گیاهانی که در منطقه رشد می‌کنند تأثیر گذاشته و طبیعتا گیاهانی که به شوری مقاوم نیستند از بین می‌روند؛ همچنین گیاهانی که بیشتر به آب وابسته هستند و ریشه عمیقی ندارند نمی‌توانند این بحران را پشت سر بگذارند و قبل از این که به بلوغ و حالت کلیماکس برسند و بتوانند دانه و بذر تولید کنند خشک می‌شوند.

وی اظهار کرد: خشکسالی و خشکی پوشش گیاهی مراتع، در بعضی مناطق باعث بروز آتش‌سوزی شده و این امر نیز به نحوی بر تنوع زیستی گونه‌های آن زیستگاه اثر سوء می‌گذارد همچنین، یکی از اثرات مخرب کاهش پوشش گیاهی، افزایش فرسایش سطحی خاک است که این فرسایش آلودگی هوا را به دنبال خواهد داشت و بدون شک، این آلودگی بر سلامتی انسان‌ها و سایر موجودات تأثیر می‌گذارد.

رضانژاد مطرح کرد: کاهش پوشش گیاهی و کاهش علوفه مراتع از طرفی، باعث می‌شود لانه‌ پرندگان یا لانه‌ بعضی موجودات بیشتر در معرض دید قرار گیرد و سریع‌تر توسط جانورانی که دشمن آن‌ها بوده و به دنبال طعمه هستند پیدا شود و همین امر نیز خود تهدیدی برای جمعیت و تنوع این گونه‌های جانوری در سال‌های خشک است.

وی به یکی دیگر از اثرات خشکسالی بر تنوع زیستی در منطقه اشاره کرد و افزود: خششکسالی و به دنبال آن خشک‌ شدن چشمه‌ها، آبگیرها و تالاب‌ها، باعث از بین رفتن گونه‌های آبزی و یا موجودات ذره‌بینی شده که در این زیستگاه‌ها زندگی می‌کنند؛ از طرفی خشک‌ شدن آبگیرها و سدها باعث می‌شود که پرندگانی که در مسیر مهاجرت از عرض‌های شمالی و عرض‌های جنوبی، این آبگیرها و سدها را برای استراحت و گذر موقت انتخاب می‌کردند، با خشک شدن این آبگیرها این پرندگان نیز مجبور می‌شوند مسیرشان را تغییر دهند و تعداد آن‌ها در این مناطق کمتر می‌شوند.

رئیس اداره حفاظت محیط‌زیست بجستان تأکید کرد: خشکسالی و آسیب‌های فراوانی که این بحران بر تنوع زیستی و تنوع گونه‌های جانوری و گیاهی وارد می‌کند زیاد است و جای بحث فراوانی دارد و مستلزم این است که یک سری اقدامات پیش‌گیرانه انجام دهیم تا محیط‌ زیست و به خصوص حیات وحش در برابر این بحران‌ها کمتر آسیب ببیند.

وی یادآور شد: با توجه به بحران خشکسالی، مخازن ذخیره آب و آب‌انبارهای منطقه را قبل از شروع شرایط حاد و در اوایل بهار آبگیری کردیم و سعی کردیم از اندک بارانی که در منطقه داشتیم حداکثر استفاده را برده و با احداث سدهای کوچک و لوله‌گذاری، این آب ها را به سمت مخازن آب که در تابستان مورد استفاده حیات‌ وحش است، هدایت کنیم.

رضانژاد افزود: بحث آب رسانی با تانکر به طور جدی در دستور کار است و برای سال‌های آینده نیز تصمیماتی داریم مبنی بر این که منابع ذخیره آب و آب‌انبارهایی که مورد استفاده حیات وحش است به نحوی ساخته‌ شود که توسط آب‌های جاری و آب‌های سطحی و باران آبگیری شود و نیاز به تردد بیش از حد تانکرهای آب رسان در مناطق نباشد.

وی تصریح کرد: بدون شک مدیریت شرایط بحرانی فعلی و گذر از این بحران نیازمند اعتبارات لازم و کافی است و امیدواریم که در این زمینه هر چه سریع‌تر اعتباراتی تخصیص یابد تا بتوانیم با کمترین آسیب‌ها این بحران را پشت سر بگذاریم.

خشکسالی بر بسیاری از امور سایه انداخته از جمله مبحث تنوع زیستی؛ شعار روز تنوع زیستی امسال "ما نیز بخشی از راه‌حل حفظ تنوع زیستی هستیم" است اما این یک جمله مسئولیت‌های کوچک و بزرگ بسیاری بر دوش ما می‌گذارد و ما برای حفظ تنوع زیستی ملزم به انجام این مسئولیت‌ها هستیم.

انتهای پیام